„Ratując nie tylko zabytki” oraz „W cieniu domów. Klecie - dom, który czeka” to kolejne dwa filmy dokumentalne, które będzie można już w najbliższy weekend (6 i 7 grudnia) obejrzeć na stronach eŚwiatowid.pl oraz portEl.pl.
- Pierwszy pokazuje, co można zrobić, by ratować zabytki - mówi Agnieszka Jarzębska, koordynatorka projektu „S.O.S. dla żuławskich domów podcieniowych”, który realizuje Centrum Spotkań Europejskich „Światowid”. - Nie zabraknie w nim także przykładów na to, jak prywatne osoby angażują się w ratowanie domów podcieniowych.
Doskonałym przykładem są Katarzyna i Michał Pielaszkiewicz, którzy kupili dom podcieniowy w Mikoszewie. Zamierzają go wyremontować i w nim zamieszkać.
- Dariusz Chmielewski, pomorski wojewódzki konserwator zabytków, podkreśla, że każda inicjatywa, nawet na najdrobniejsza, która służy ratowaniu dziedzictwa kulturowego jest ważna - dodaje Agnieszka Jarzębska. - Istotne są również dobre praktyki działań samorządów. Mówimy na przykład o gminnych programach opieki nad zabytkami oraz zabezpieczeniu puli pieniędzy na dofinansowanie do ich remontów, a także o partnerstwach z organizacjami pozarządowymi.
Na stronach eŚwiatowid.pl oraz portEl.pl, a także w Telewizji Elbląskiej, będzie można obejrzeć w sumie 15 filmowych opowieści, które powstały za sprawą projektu „S.O.S. dla żuławskich domów podcieniowych”.
Domy podcieniowe w większości są własnością prywatną, tylko niektóre można zwiedzać. Widzowie będą mieli taką okazję. O domach opowiedzą zarówno ich mieszkańcy, jak i eksperci. Każdy z filmów trwa około 30 minut.
Zdjęcia i wywiady były realizowane od marca do lipca, w zabytkach i instytucjach partnerskich, w tym w muzeach (Gdańsk, Elbląg, Nowy Dwór Gdański), oddziałach Narodowego Instytutu Dziedzictwa (Olsztyn, Gdańsk), urzędach ochrony zabytków (Elbląg, Olsztyn, Gdańsk). Scenariusze napisały: Agnieszka Jarzębska i Marta Hajkowicz, autorami zdjęć są: Tomasz Misiuk i Jacek Szulecki. Filmy powstaną także w wersji z napisami dla osób niesłyszących.
Na Żuławach zachowało się kilkadziesiąt domów podcieniowych. Pochodzą głównie z XVIII i XIX wieku, najstarsze z I połowy XVIII wieku. Nie wszystkie wpisano do rejestru zabytków. Z roku na rok ich ubywa, popadają w ruinę, są rozbierane, przebudowywane. W przeważającej większości przypadków są w złym lub bardzo złym stanie. W większości mieszkają ludzie niezamożni, którzy nie są w stanie w odpowiedni sposób zatroszczyć się o zabytki, dbać o bieżące utrzymanie, niezbędne naprawy, konserwację.
Projekt „S.O.S. dla żuławskich domów podcieniowych” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Województwa Warmińsko-Mazurskiego
Partnerzy: Narodowy Instytut Dziedzictwa wraz z Oddziałami Terenowymi w Olsztynie i Gdańsku, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Olsztynie wraz z delegaturą w Elblągu, Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Gdańsku, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Archeologiczno - Historyczne w Elblągu, Żuławski Park Historyczny w Nowym Dworze Gdańskim, Stowarzyszenie Miłośników Nowego Dworu Gdańskiego Klub Nowodworski, Stowarzyszenie Jantar
Patroni medialni: Polskie Radio Olsztyn, Polskie Radio Gdańsk, miesięcznik "Spotkania z zabytkami", Portal KulturaLudowa.pl, Telewizja Elbląska, Elbląska Gazeta Internetowa portEl.pl, Dziennik Elbląski, Portal Kulturalny Warmii i Mazur eŚwiatowid.pl, portal społecznościowy ekulturalni.pl .
